Het is al tien jaar geleden dat pater Phil Bosmans – de grondlegger van de Bond Zonder Naam – is overleden. Hij geniet in Vlaanderen natuurlijk enorme bekendheid om zijn eenvoudige spreuken die eigenlijk de voorloper waren van vaak dure moderne managementcursussen. De bekendste ervan is uiteraard “Verbeter de wereld, begin bij jezelf”. Maar er was ook een minder bekende spreuk van hem die ook op HR-afdelingen heel wat positiefs teweeg kan brengen: “Humor en geduld zijn de kamelen waarmee je door elke woestijn kan trekken.”
Veel zaakvoerders en HR-verantwoordelijken hebben inderdaad al in de praktijk ervaren dat dit effectief twee fantastische hulpmiddelen zijn om de stormen waarmee elke bedrijfsleider wordt geconfronteerd te overwinnen. Ze maken eigenlijk deel uit van natuurlijk leiderschap, waaraan we vandaag een grote nood ervaren. Ondanks de sterk veranderde context nu we niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperk leven, is die nood er eigenlijk altijd geweest. Er zijn nu eenmaal mensen nodig die het voortouw nemen en die teams in beweging kunnen brengen om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Ook in zelfsturende teams is altijd iemand nodig die knopen doorhakt.
De jongste jaren zien we een duidelijk contrast tussen twee soorten leiders. Enerzijds diegene die hard blijven roepen en daardoor onzekerheid bij mensen lijken te kunnen wegnemen en anderzijds zij die zich openlijk kwetsbaar opstellen, die geloven in verbinden in plaats van polariseren en die op die manier ook resultaten boeken. Dat die twee trends naast elkaar bestaan, geeft ergens het gevoel dat we als kinderen zijn die op de wip in de speeltuin zitten : de ene keer lijkt de ene trend de overhand te nemen, de andere keer weer de andere. Maar de meesten lijken het er toch over eens te zijn dat de tijd van de alwetende leider misschien nog wel een laatste oprisping beleeft – Poetin kan nog altijd rekenen op steun van zijn bevolking of slaagt er toch in die perceptie te laten leven- maar uiteindelijk toch het onderspit zal moeten delven.
Om een toekomstgericht HR-beleid vorm te geven en uit te bouwen is het in ieder geval belangrijk om leiderschap met visie aan de dag te leggen dat op een menselijke manier het kompas van de organisatie in handen houdt.
Geduld en humor zijn daarbij slechts twee van de kwaliteiten die deel uitmaken van wat we de leiderschapspiramide zouden kunnen noemen. Over wat de andere bouwstenen zijn van die piramide kunnen we wellicht lang en breed in discussie gaan, maar we voelen allemaal aan dat menselijkheid, nederigheid, nieuwsgierigheid, optimisme én misschien wel een beetje naïviteit: het continu geloof in de goedheid van de mensen, er een belangrijke plaats in innemen. De mix van die elementen doet natuurlijk en menselijk leiderschap ontstaan, waarmee elke organisatie een team van superhelden kan uitbouwen.
