Bedrijven kunnen zich beschermen tegen de kosten die ontstaan wanneer ze op een of andere manier niet voldoen aan de nieuwe klokkenluiderswetgeving door een adequate verzekering”, zegt Bart Van Gysegem, Major Accounts Director Commercial Risk Solutions van AON België.
In de VS, Frankrijk en Nederland bijvoorbeeld is het al heel gebruikelijk dat de bestaande verzekering voor bestuurdersaansprakelijkheid (in het Engels: D&O voor Directors & Officers) uitgebreid wordt met de zogenaamde employment practices liability of EPL In veel polissen is die extra dekking hoe dan ook opgenomen, maar het is wel belangrijk om dit na te kijken in samenwerking met de makelaar of agent. Bestuurdersaansprakelijkheid is in de eerste plaats voorzien voor bestuurders die vaak geen deel uitmaken van het personeelsbestand van het bedrijf. Toch kan die dekking ook slaan op de eigen medewerkers, zoals de HR-directeur of andere managers. EPL is een verzekering op zich die je als bedrijf ook apart kan nemen,” zegt Bart Van Gysegem.
Streng voor inbreuken tegen werknemers
Die EPL-dekking mikt op die instanties wanneer een bedrijf schade moet betalen in gevallen van seksuele intimidatie, discriminatie, onrechtmatig ontslag en dergelijke. Zeker in de VS stellen werknemers soms groepsvorderingen via het gerecht die tot aanzienlijke schadevergoedingen kunnen leiden. Die zijn soms zo hoog dat het voorbestaan van de onderneming in het gedrang kom. “Rechters zijn erg streng voor misbruiken door bedrijven ten opzichte van hun werknemers. De boetes en schadevergoedingen zijn intussen de grootste gerechtelijke kostenpost voor ondernemingen in de VS. In België gebeurde dat niet courant, maar nu komt het hier ook voor. Ik zie dan ook meer belangstelling voor de verzekering”, zegt Van Gysegem.
De polis dient niet alleen om de kosten voor schadevergoedingen op te vangen, maar ook de gerechtskosten en de administratieve boetes.
Beleid is nodig
“Maar een verzekering dient voor het opvangen van een restrisico en kan nooit in de plaats komen van een preventief beleid,” zegt Van Gysegem.
De klokkenluiderswetgeving is recent aangenomen in België en biedt een extra risico voor bedrijven die niet aan de regels voldoen. “Die wetgeving komt eigenlijk uit Europa en moest al in 2021 zijn aangenomen door de lidstaten. België was daarmee hopeloos te laat en heeft de wet uiteindelijk pas op 15 februari 2023 geactiveerd. Het doel van de wet is dat klokkenluiders die problemen aanklagen in hun organisatie dit op een veilige manier kunnen doen. Dat kan gaan over misstanden op het vlak van fiscaliteit, milieu, aankoopbeleid, sociale verhoudingen, voedselveiligheid, volksgezondheid, privacy, enzovoort. Die klokkenluiders kunnen zowel eigen werknemers zijn, als consultants, freelancers, uitzendkrachten als de bestuurders en aandeelhouders. De wetgeving gaat er nu over dat het bedrijf een communicatiekanaal moet opzetten om klachten te kunnen indienen. Dat kan intern of extern zijn. Sommige grote consultingkantoren bieden bijvoorbeeld al een technische oplossing aan om klachten correct te kunnen registreren. Een klokkenluider kan zelf ook beslissen dat deze kanalen onvoldoende bescherming bieden en opteren om meteen naar de pers te stappen. Daarnaast moet er ook een procedure zijn voor de afhandeling van een klacht. De verantwoordelijke voor die procedure is het best de compliance director, de interne auditor of een specifieke persoon op de HR-afdeling of finance. Het is heel belangrijk dat een klokkenluider beschermd wordt tegen vergelding op een of andere manier (ontslag, demotie, het weigeren van een promotie, enz.). Als aan deze verplichtingen niet is voldaan, stelt het bedrijf zich op voor een gerechtelijke vervolging, zeer hoge boetes en schadevergoedingen. Dat kan gaan van een schadevergoeding ter hoogte van een half jaar loon, boetes tot 576.000 euro én zelfs gevangenisstraffen,” zegt Van Gysegem.
Veel fraude aan het licht
Hij wijst erop dat ook andere instellingen – zoals de Amerikaanse beurswaakhond SEC – zeer geïnteresseerd is in de melding van misstanden door klokkenluiders. “Ook de grote consulting kantoren in België geven aan dat bijna 50% van de ontdekte fraudegevallen het gevolg zijn van een melding door een klokkenluider. Het is dus een belangrijke wet om hen zo goed mogelijk te beschermen. Maar het is aan de ondernemingen om ervoor te zorgen ze hieraan voldoen en ook voldoende verzekerd zijn wanneer ze toch een steek laten vallen”, besluit Bart Van Gysegem.
Peter Ooms
